Περιγραφή θέματος
Η σημασία του όρου Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος
Τα παιδιά, οι έφηβοι και οι ενήλικες που φέρουν διάγνωση Διαταραχής Αυτιστικού Φάσματος συνιστούν μια ανομοιογενή ομάδα, εξ ου και ο χαρακτηρισμός Φάσμα. Στο ένα άκρο του Φάσματος εμπίπτουν άτομα με νοημοσύνη στο μέσο φυσιολογικό εύρος, με ήπιες αποκλίσεις στην κοινωνική, συναισθηματική και γνωστική ανάπτυξη, καθώς και με ήπια προβλήματα συμπεριφοράς. Ωστόσο, στο άλλο άκρο έχουμε άτομα με νοητική υστέρηση και πλήθος κοινωνικών, συναισθηματικών, αισθητηριακών και γνωστικών ελλειμάτων, εξαιτίας των οποίων δυσκολεύονται να προσαρμοστούν στα κοινωνικά δεδομένα, να επικοινωνήσουν, να εκφράσουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους και να επιβληθούν στο περιβάλλον τους, με αποτέλεσμα να καταφεύγουν σε αποκλίνουσες μορφές συμπεριφοράς, η συχνότητα και η ένταση των οποίων μπορεί να είναι μεγάλη, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις εκείνες που δεν υπάρχει η κατάλληλη θεραπευτική αντιμετώπιση.
Ανάπτυξη ενός ατόμου με ΔΑΦ
Ο λόγος και η επικοινωνία, η κατανόηση της εξωλεκτικής επικοινωνίας και η πραγματολογική διάσταση του λόγου, η κοινωνική ευχέρεια και η ευελιξία, η συναισθηματική ρύθμιση, η δυνατότητα αναστοχασμού και ενσυναίσθησης, οι επιτελικές λειτουργίες και η κεντρική συνοχή, η προσαρμοστικότητα σε διαρκώς εναλλασσόμενες κοινωνικές συνθήκες και σε μεταβάσεις, η αισθητηριακή επεξεργασία (που μπορεί να επιδρά ακόμη και σε στοιχειώδεις λειτουργίες, όπως η κατάποση και ο έλεγχος των σφιγκτήρων), αλλά και κάθε άλλη πτυχή της ανάπτυξης του ατόμου με ΔΑΦ, μπορεί να εμφανίζει ελλειμματικότητα. Όσο πιο έγκαιρα, εντατικά και με συνέπεια εφαρμοστεί ένα εξατομικευμένο, στις ανάγκες του εκάστοτε παιδιού, θεραπευτικό πλάνο, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες για μια βέλτιστη θεραπευτική έκβαση.
Προβληματισμοί από τις νευροαναπτυξιακές διαταραχές ατόμων με ΔΑΦ
Η ΔΑΦ αποτελεί μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή που προκαλεί έντονο προβληματισμό στη διεθνή επιστημονική κοινότητα, αλλά και στην πολιτική ηγεσία, για ποικίλους λόγους: - Η συχνότητα με την οποία εμφανίζεται στον γενικό πληθυσμό βαίνει διαρκώς αυξανόμενη τα τελευταία 20 χρόνια. -Τα αίτια της ΔΑΦ δεν είναι γνωστά και, ως εκ τούτου, δε δύναται να υπάρξει προγεννητικός έλεγχος για τη διάγνωση του αυτισμού. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, τα άτομα με αυτή τη διάγνωση χρειάζονται διά βίου υποστήριξη, είτε γιατί δεν παρέχεται έγκαιρη και βέλτιστη θεραπευτική παρέμβαση, ώστε να αναπτυχθεί στο έπακρο το δυναμικό τους, είτε γιατί η σοβαρότητα των συμπτωμάτων τους είναι τέτοια που αυτά δεν επιδέχονται πλήρους ανάκαμψης όσο κατάλληλη και εντατική και αν είναι η θεραπεία και η εκπαίδευσή τους. Το κόστος της θεραπείας ενός ατόμου με ΔΑΦ είναι αρκετά υψηλό, καθώς απαιτείται πολύωρη και εντατική θεραπεία σε όλα τα πλαίσια στα οποία μετέχει το άτομο με ΔΑΦ, από άρτια εκπαιδευμένους επιστήμονες και με την ουσιαστική εμπλοκή του οικογενειακού και του σχολικού πλαισίου στην παρέμβαση.
Αιτία και συχνότητα εμφάνισης ατόμων με ΔΑΦ
Γνωρίζουμε ότι η συχνότητα με την οποία εμφανίζεται η ΔΑΦ στον μαθητικό πληθυσμό πλησιάζει το 2%, με υπερεκπροσώπηση στα αγόρια έναντι των κοριτσιών (η αναλογία είναι περίπου 4 προς 1). Τα αίτια της ΔΑΦ δεν είναι ψυχογενή, δεν προκαλείται ο αυτισμός από τους γονείς ή από άλλες περιβαλλοντικές παραμέτρους. Τα αίτια είναι οργανικά, και οι αποκλίσεις στην ανάπτυξη διαπιστώνονται είτε από τους πρώτους μήνες μετά τη γέννηση του παιδιού είτε κατά την προσχολική ή πρώτη σχολική ηλικία, αν πρόκειται για παιδιά με ήπια συμπτωματολογία.
Ενήλικες με ΔΑΦ
Οι ενήλικες με ΔΑΦ έχουν ως επί το πλείστον χαμηλότερη ποιότητα ζωής σε σχέση με τους συνομήλικούς τους τυπικής ανάπτυξης. Το γεγονός αυτό αποδίδεται: (α) στα χαμηλά ποσοστά εργασιακής ένταξης, (β) στα χαμηλά ποσοστά αυτόνομης διαβίωσης, (γ) στα υψηλά ποσοστά συννοσηρότητας με ψυχιατρικές παθήσεις (όπως είναι οι αγχώδεις διαταραχές και οι διαταραχές της διάθεσης) καθώς και προβλήματα σωματικής υγείας, (δ) στις περιορισμένες κοινωνικές επαφές, καθώς και (ε) στην αδυναμία τους να αξιοποιήσουν τον ελεύθερο χρόνο τους (όπως για παράδειγμα να οργανώσουν και να πραγματοποιήσουν ένα ταξίδι ή να συμμετέχουν σε ομαδικά χόμπι, όπως μια αθλητική δραστηριότητα).